|
 Waar bestaat daglicht uit?
waar bestaat daglicht uit? Iedereen weet wat licht is, maar om het te omschrijven, is wat lastiger! Licht komt van de zon en is elektromagnetische straling. Elektromagnetische straling bestaat uit elektrische en magnetische trillingen. Eleketriciteit is datgene wat nodig is om apparaten te laten werken, zoals computers, en om lampen te laten schijnen. Magnetisme is wat je ervaart als je een magneet bij een metaal houdt; het trekt elkaar dan aan of stoot elkaar af.
Uit die krachten bestaat licht, en dat is dus best wel bijzonder! Licht is nodig voor het leven op aarde. Zonder licht zou er geen leven zijn. Planten nemen zonlicht op in hun bladeren en zetten dat om in nieuwe cellen zodat ze kunnen groeien. Mensen en dieren leven van de planten, dus zonder planten zouden wij er ook niet zijn.
Zichtbaar en onzichtbaar licht
Er is licht dat je ziet en licht dat je niet ziet. Het licht dat wij zien, bevindt zich in een bepaald spectrum (bereik). Het licht wat daarbuiten valt, kunnen wij niet zien, maar bepaalde dieren kunnen dat wel zien.
Het licht bevat ultraviolette straling; dat zien wij niet, maar het is er wel. Bijen zien dat licht wel. Bijen zien de wereld dan ook anders dan wij dat doen. Voor bijen vallen sommige bloemen heel erg op, terwijl wij die bloemen er nogal saai en onopvallend uit vinden zien. Dat komt omdat wij de bloem in 'gewoon' licht zien en de bijen die bloem in ultraviolet licht.
De zon zendt dus verschillende soorten straling uit:
- licht: dat wat wij zien als zonlicht;
- infrarode straling: dit zien wij niet, maar we voelen het wel want het is de zonnewarmte;
- ultraviolette straling: dit zien wij niet en het geeft geen licht.
Soorten ultraviolette straling
Er zijn diverse soorten ultraviolette straling; A, B en C. Deze worden meestal UV-A, UV-B en UV-C genoemd.
UV-C is de krachtigste vorm van ultraviolette straling maar deze bereikt de aarde niet. Hier hebben wij dus nooit last van, en dat is maar goed ook, want UV-C is erg gevaarlijk.
UV-B is een straling die voor een deel door de dampkring, die rondom de aarde zit, wordt tegengehouden, en die ook voor een deel door de dampkring heen gaat en zo de aarde bereikt.
UV-A is een straling die tot op de aarde komt.
Vitamine D en licht
Vitamine D wordt aangemaakt in het lichaam onder invloed van UV-B. Deze UV-B is er ook de reden van dat je huid bruin kleurt en verbrandt als je lang in de zon blijft liggen.
UV-B gaat niet door glas heen.
UV-A gaat daarentegen wel door glas heen en dit is dan ook de reden dat stoffen en verf verkleuren als deze op een plek staat waar het zonlicht het via het raam kan bereiken.
Het zonlicht in huis halen
Er zijn manieren om je cavia aan voldoende vitamine D te laten komen. Je kunt voedsel geven waar het in zit, ze een supplement geven, ze buiten laten lopen of voor een open raam zetten, maar daar zitten allemaal nadelen aan. Overigens ook voordelen!
Een andere manier om ervoor te zorgen dat je cavia aan voldoende vitamine D komt, is door het zonlicht in huis te halen door middel van een daglichtlamp.
Deze daglichtlampen geven UV-A en UV-B af. Als je voor zo'n lamp gaat zitten, bereikt het licht je huid en dan gaat je lichaam vitamine D aanmaken. Bij cavia's werkt dat net zo. Je kunt dus een daglichtlamp voor de caviakooi plaatsen en dan maken hun lichaampjes vanzelf vitamine D aan.
Waneer krijg je niet genoeg vitamine D?
In de herfst en de winter is in Nederland en België er niet genoeg zonlicht om voor genoeg vitamine D te zorgen. Dit geldt zowel voor mensen als voor cavia's.
In die periode zul je er dus op een andere manier voor moeten zorgen dat jij en je cavia's genoeg vitamine D krijgen!
Voor- en nadelen van diverse methoden
Vitamine D in voer
- Je moet altijd het voer geven waar vitamine D in zit.
- Het kost iedere keer geld om dat voer te kopen.
- Je moet zeker weten dat ze genoeg via het voer naar binnen krijgen, maar omdat de voedselkwaliteit kan schommelen, weet je dat dus niet zeker.
- De cavia moet er genoeg van eten en dat kan een probleem zijn als de cavia het niet zo lekker vindt, of als hij er niet altijd genoeg van eet.
Vitamine D in supplementen
- Je moet het iedere keer geven, dus je moet de cavia iedere keer uit de kooi halen en geven. Als je geen tijd of zin hebt, of als de cavia het niet leuk vindt, kan dat een opgave zijn.
- Je kunt het heel precies doseren, dus je weet precies hoeveel je cavia naar binnen krijgt.
- Niet alle cavia's vinden het prettig om iets toegediend te krijgen; ze kunnen tegenspartelen, gestresst raken en het een nare ervaring vinden. Als het iedere keer een strijd is, is het niet leuk voor de cavia en ook niet leuk voor jou. De cavia kan zelfs een hekel aan je krijgen als je hem alleen maar daarvoor uit de kooi haalt.
- De cavia kan het vies vinden.
- Omdat nog niet bekend is hoeveel een cavia exact nodig heeft (ook voor mensen weten de wetenschappers dat nog steeds niet) kun je wellicht niet de juiste dosering geven; dan geef je te veel of te weinig.
Vitamine D via daglicht buiten
- Je cavia's moeten buiten lopen en bovendien genoeg tijd doorbrengen in het daadwerkelijke licht. Ze mogen dus niet in een nachthokje of in de schuur gaan zitten.
- Cavia's moeten buiten altijd veilig zijn, maar het kan nogal wat moeite kosten om zoiets te maken in je tuin.
- Cavia's kunnen makkelijk oververhitten als ze buiten zitten in de zon zonder koel plekje waar ze heen kunnen.
- Als je cavia's een zonnesteek oplopen in jouw poging ze zo vitamine D te geven, ben je nog verder van huis.
- Je kunt je cavia's ook voor een open raam zetten, maar ook dan moeten ze maar net in het licht (willen) gaan zitten. Bovendien heb je met een open raam snel last van tocht en vocht.
- Je hoeft het niet te doseren en je hoeft de cavia's niet uit de kooi te halen.
- Je kunt ze niet te veel of te weinig geven omdat de aanmaak vanzelf gaat en ook stopt als er genoeg is aangemaakt. Je cavia's kunnen er echter wel te weinig van binnen krijgen als er niet genoeg licht is of als ze er niet lang genoeg in zitten.
- In de herfst en winter krijgen ze sowieso te weinig vitamine D binnen door daglicht omdat er dan te weinig licht is overdag.
Vitamine D via daglichtlamp
- Je hoeft ze niet dagelijks uit de kooi te halen voor extra supplementen.
- Je moet een daglichtlamp kopen. Het voordeel is dat het een eenmalige aanschaf is omdat een lamp lang meegaat.
- Je kunt de lamp direct op de kooi richten.
- Als de cavia's verstopt zitten in het nachthokje met daaroverheen dikke doeken, dringt het licht niet door tot hun huid en maken ze alsnog niets aan.
- Je kunt ze ook in de winter zo genoeg vitamine D aan laten maken.
- Je kunt ze niet te veel of te weinig vitamine D geven omdat het lichaam het zelf aanmaakt en stopt als het genoeg is.
- Bijkomend voordeel is dat je er zelf ook gebruik van kunt maken! Je kunt gewoon voor de lamp gaan zitten en je lichaam gaat vanzelf vitamine D aanmaken.
LET OP! Als je een TL-lamp koopt met daglicht, moet deze knipperen met 32.000 knipperingen per seconcde. Als dat een lager aantal is, lijkt het voor het oog alsof je naar een stroboscoop kijkt.
Een stroboscoop is een lamp die je weleens ziet in de disco of in een film waarbij het lijkt alsof mensen niet meer vloeiend bewegen, maar in stukjes; alsof het hapert.
Van zo'n TL-lamp die niet snel genoeg knippert, worden dieren letterlijk gek, en mensen krijgen er in ieder geval hoofdpijn van.
Neem dus altijd een TL-lamp met minimaal 32.000 knipperingen per seconde.
Lichttherapie
Tegenwoordig kunnen lichttherapien vergoed worden omdat mensen de zogenaamde 'winterblues' of depressies kunnen oplopen als zij gedurende een langere periode aan onvoldoende zonlicht worden blootgesteld (zoals in de winter).
Hoewel er poliklinieken zijn waarin dit wordt aangeboden, kun je ook gebruiken maken een daglichtlamp die je gewoon thuis gebruikt.
Afgezien van de vitamine D die aangemaakt wordt onder invloed van zonlicht, is er nog een reden waarom licht zo belangrijk is: het regelt veel processen in ons lichaam. Een van die processen is de aanmaak van serotonine en melatonine.
Serotonine is een stofje dat ervoor zorgt dat je je prettig voelt. Het wordt ook wel het gelukshormoon genoemd. Melatonine in een stofje dat je nodig hebt om in slaap te vallen.
Onder invloed van daglicht, ook van een daglichtlamp, wordt serotonine aangemaakt. Dit zorgt ervoor dat we ons prettig voelen en dat dat onze spijsvertering op gang komt. We krijgen er energie van om aan de dag te beginnen.
Aan het einde van de dag wordt serotonine dan omgezet in melatonine. En dat zorgt ervoor dat we kunnen slapen. Bovendien zorgt melatonine ervoor dat de afvalstoffen in het lichaam worden opgeruimd.
Ook daarom is daglicht erg belangrijk, niet alleen voor jou, maar ook voor je cavia´s.
Je kunt bij diverse winkels een daglichtlamp kopen, maar let wel goed op de kwaliteit want daar kan nogal eens een verschil in zitten. En je wilt natuurlijk wel een échte daglichtlamp hebben! Indien je het zeker wilt weten, koop er dan eentje bij True Light Daglichtlampen, dan weet je zeker dat je een goede hebt.
Ga naar de pagina Vitamine D.
Ga naar de pagina Vitamine D - het vervolg.
Ga naar de pagina FAQ over vitamine D.
|
top 
home