Column over mijn belevenissen met cavia's.

Andijvie en sla kan je eten. Maar hoe zit het met weegbree en zuring?

Kruiden

Toen ik mij voor de eerste keer ging bezighouden met kruiden, vond ik het allemaal maar eng. Ik kende gras en wist dat dat veilig voor mijn cavia’s was, en ik kende paardebloembladeren en wist dat ik dat zowel aan mijn cavia's kon geven als zelf kon eten, maar al die andere kruiden… Ik vertrouwde het niet! Het kon dan wel in boeken staan dat het veilig was om te eten, en zelfs gezond, maar ik vond het maar eng! De eerste keer dat ik zuring plukte en het aan mijn cavia’s gaf, hield ik mijn hart vast. Stel je voor dat het toch niet goed zou zijn! Stel je voor dat er een of ander kruid zou zijn dat heel erg veel op zuring zou lijken dat giftig zou zijn! En toen ik de eerste keer weegbree plukte, at ik er eerst zelf van – als ik er dood aan zou gaan, zou dat mijn cavia's tenminste bespaard blijven!

Ja, zo gaat het als je stadskind bent en bovendien leeft in een cultuur waar al de groenten uit de supermarkt komen. Ik kende niets van kruiden en wist ze niet te onderscheiden of te herkennen. Ik wist niet waar ik ze vinden moest en of het wel echt veilig was. En dus begon ik maar met een lijstje maken van kruiden die volgens de boeken eetbaar zijn. Dat is een véél langere lijst dan je je in kunt denken!
Maar een lijst is één ding, de planten herkennen is een tweede. Dus ging ik op zoek naar kruiden met het boek in de hand. Zo leerde ik wat kattestaart is, en hoe mansoor er uit ziet. Ik ontdekte zeepkruid en smeerwortel, en leerde wilde marjolein en boerenwormkruid herkennen. Allemaal nuttige planten, maar niet direct geschikt om aan je cavia’s te voeren. Maar op deze manier leerde ik ook planten herkennen die ik wel aan mijn cavia's kon geven.

Zuring was vrij makkelijk te herkennen. Ik kende de plant al lang voor ik eindelijk wist wat de naam was en voor ik eindelijk doorkreeg dat de plant eetbaar was. De eerste keer dat ik een blaadje zuring plukte en het mijn cavia's voorhield, was echter geen succes. Ze aten het niet. Dus gaf ik daarna alleen nog maar gras en paardebloembladeren en het hele idee om meer van kruiden te leren, schoof wat naar de achtergrond.

Maar toen werd het weer zomer – en ik kreeg twee hele jonge cavia's. Dat was niet de planning, maar gezien de omstandigheden kon ik geen 'nee' zeggen. En ik bedacht me dat jonge cavia's waarschijnlijk eerder geneigd zouden zijn om onbekende dingen te eten dan oudere cavia's – want voor jonge cavia's is immers alles nieuw; of het nu om andijvie of om zuring gaat.
Dus ik ging weer het veld in en plukte zuring en klaver. En zowaar! De jonkies aten er graag van. En zelfs Baderon, toen toch al vijf, besloot dat hij klaver wel lekker vond.
En zo ging ik verder met het leren herkennen van eetbare planten.

Ik weet nog goed dat ik langs de Amstel fietste en me afvroeg wat dat toch voor planten waren die ik overal zag. Ik had ze al vele malen eerder gezien en nu wilde ik wel eens weten wat het voor een plantensoort was! Er waren planten met smalle bladeren en planten met ovale bladeren, maar ze hadden allemaal van die grappige bloemetjes op lange stengels die nog het meeste op zaadstengels leken. Het bleek weegbree te zijn. Smalle weegbree, grote weegbree en ruige weegbree. Had ik toch zomaar weegbree ontdekt! En weegbree kon je aan je cavia's geven. Ik leerde het verschil tussen de drie soorten: de smalle is natuurlijk makkelijk, die heeft de smalle bladeren. De andere twee kon ik eerst niet onderscheiden, tot ik ontdekte dat de grote weegbree bladeren op steeltjes heeft en vrij lange bloemen, terwijl de ruige weegbree bijna geen steeltjes aan de bladeren heeft en slechts korte, nogal bolle, bloemen. Hoe simpel! Als je het maar weet…

Maar de eerste keer dat ik weegbreebladeren plukte, was dat toch met enige vertwijfeling. Zou dit nou echt eetbaar zijn? Ik at eerst maar zelf de weegbreebladeren. Tenminste, een stukje. Een piepklein stukje! Maar het smaakte niet eens vies. Zuring smaakt erg bitter en wrang, paardebloembladeren smaken bitter, maar weegbree… dat smaakte kruidig en pittig en een beetje bitter. Het smaakte eigenlijk heel lekker!
Dat vonden mijn cavia's ook. Fido bleek er dol op te zijn en ook de anderen aten het graag: de jonkies heel graag en mijn twee zeugjes met iets minder overtuiging. En noch ik, noch mijn cavia's waren dood gegaan! Zelf niet een beetje ziek. Weegbree was dus tòch te eten. Natuurlijk hadden de boeken dat gezegd, maar het blijft vreemd om een kruid dat je nooit een blik waardig hebt gekeurd, opeens als voedsel te beschouwen.

Ik durfde het nu ook wel aan om de cavia's wat anders te geven. Ik plukte wikke, herderstasje en madeliefblaadjes. Omdat ik wilde weten wie wat lekker vond, legde ik het op de grond neer zodat ik goed kon zien wie er van at.
Dat bleek een groot succes! Fido vond de wikke zo lekker dat het op was voor iemand anders er iets van kon eten! Mistral vond alles lekker. Daarna was het de beurt aan Cleo en Laila om de restjes op te eten, en zowaar, dat deden ze! Misschien moesten ze er gewoon aan wennen.

Maar omdat kruiden en gras snel verdorren als ze geen water krijgen, kwam ik op het idee om het in een teiltje te zetten. En och, wat stond dat mooi! Net alsof je een stukje natuur in huis hebt! Het gras hing mooi over de bak heen en de cavia's vonden het heerlijk om er onder te schuilen of om in het bakje te gaan zitten: lekker met de buik op het gras!

En nu kan ik niet wachten tot ik weer naar buiten kan, het veld in, om wikke, weegbree, zuring en klaver te plukken! Niet alleen voor de cavia's, maar ook voor mij. Want zuring is goed tegen verontreinigingen van de huid en weegbree kan je in de soep gebruiken en is goed tegen muggebulten. En ik ben nog steeds op zoek naar akkerkool en ganzevoet. Ik kan niet wachten om het allemaal uit te proberen!

Ja, ik ben helemaal om! En als ik weer eens in een boek lees dat iets eetbaar is, dan zal ik dat zeker uitproberen. Want kruiden zijn geen rare buitenbeentjes, maar hartstikke nuttige en voedzame planten!

Naar de volgende column.