|
 Baarmoederlijke bloeding
 Symptomen
Bij een baarmoederlijke bloeding zijn een of beide delen van de baarmoeder gevuld met bloed. De foetussen zijn dood. De zeug is overduidelijk ziek en ze heeft een bloederige afscheiding uit haar vagina.
Behandeling
Direct naar de dierenarts!
Preventie
Men vermoed dat een niet goed functionerende lever de oorzaak is van een baarmoederlijke bloeding hoewel een streptokokken-infectie ook de boosdoener kan zijn. Wat van belang is dat het zeugje niet te dik is als ze zwanger wordt.
 top
Bloedvergiftiging
Bloedvergiftiging kan voorkomen tijdens de zwangerschap. Het kan op zichzelf staan, dus zonder schijnbaar aanwijsbare oorzaak optreden, maar het kan ook onderdeel zijn van een andere ziekte. Kijk voor bloedvergiftiging die geen direct verband houdt met zwangerschap op de pagina Ziektes A-B bij Bloedvergiftiging.
Symptomen
Symptomen kunnen zijn koorts, snelle ademhaling (hijgen), koude rillingen, lage bloeddruk, minder urineren, spierzwakte, sloomheid, kwijlen, diarree. Ook kan ondertemperatuur optreden; dat is een te lage temperatuur. Bloedvergifting leidt zonder behandeling tot shock, coma en meestal de dood.
Behandeling
Direct naar de dierenarts!
Preventie
Zwanger zijn vergt veel van de zeug en iedere vorm van stress of spanning kan effect hebben, zeker als de zeug niet in een goede conditie is, te dik is of te weinig vitamine C krijgt. Het is derhalve van belang stress en spanning uit te sluiten en zorg te dragen voor een juiste leefomgeving en een juist menu.
top
Haaruitval
De meest logische oorzaak van haaruitval bij een zwangere cavia hoeft niet per se de hormonen te zijn. Het is waar dat onder invloed van hormonen een deel van het haar uit kan vallen, maar het is niet de enige mogelijkheid bij een zwangere cavia; schurft of een voedsel- of vitaminegebrek of een leveraandoening kan ook de oorzaak zijn.
Symptomen
Het haar kan op één plek uitvallen, zoals bijvoorbeeld op de rug, het kan op meerdere plaatsen tegelijk uitvallen, zoals bijvoorbeeld op de flanken of het kan over het hele lichaam dunner worden.
Behandeling
Als een ziekte is uitgesloten zal het een hormonale kwestie zijn en daar hoef je verder niets aan te doen. Na de bevaling zal het haar vanzelf weer terug groeien.
|
|
Deze zeug kreeg tijdens
haar zwangerschap last van hormonale haaruitval. |
|
|
Zo zag haar vacht eruit
vóór ze zwanger raakte. |
Preventie
Of de zeug wel of niet haar verliest tijdens een zwangerschap is erfelijk bepaald. Je kan het dus niet voorkomen.
top
Miskraam
Een miskraam is het verliezen van de foetussen tussen dag 30 en dag 50.
Symptomen
De zeug kan de foetussen verliezen zonder ziek te worden en het kan gebeuren dat je er niets van merkt. Het kan ook zijn dat er wat bloed zichtbaar is in de kooi of aan de zeug omdat ze zichzelf heeft schoongemaakt. De foetussen en placenta's eet ze meestal op om zo geen energie verloren te laten gaan en ook daarom kan ze wat bloed op zich hebben. Het opeten van afgestoten vruchten is iets dat in heel het dierenrijk voorkomt; het is namelijk zonde om voedsel te laten liggen. En in het wild is het nooit zeker of er genoeg voedsel is. Dat cavia's normaalgesproken geen vlees eten doet in dit geval niet ter zake want de meeste dieren, of het nu wel of niet van nature een vleeseter is, zal zijn eigen foetussen opeten. Soms gebeurt dat echter niet en vindt je foetussen in het hok; dan zijn de foetussen ziek of de zeug is te ziek om iets te eten.
Het kan gebeuren dat de zeug zoveel bloed verliest dat ze eraan sterft.
Het komt ook voor dat een deel van de foetussen door een miskraam verloren gaat, maar dat de rest gewoon voldragen wordt.
Behandeling
Als de zeug ziek is, dien je altijd naar de dierenarts te gaan. Je dient hem so wie so om advies te vragen als de zeug er niet ziek uitziet maar je vind bloed in het hok of aan haar of je vindt foetussen en/of placenta's in het hok. Er kunnen altijd nog dode foetussen en/of placenta's in de baarmoeder zitten en deze dienen verwijderd te worden.
Na een miskraam moet de zeug minimaal twee maanden rust krijgen voor ze opnieuw zwanger mag worden. De enige uitzondering is als ze blijft zoeken naar haar baby's en daar van in de war raakt of als ze er depressief van wordt. Dan kan je haar, indien mogelijk, als pleegmoeder gebruiken of bij een beer zetten. Als een zeug tot twee keer toe een miskraam krijgt, is het beter om haar niet meer zwanger te laten worden.
Preventie
Aan sommige miskramen kan je niets doen; die treden op zonder duidelijke oorzaak. Wat altijd van belang is dat er geen stress is en dat alle factoren, zoals een goed menu, een goede hygiëne et cetera, in orde zijn. Een te warme omgevingstemperatuur is nooit goed en zeker niet voor zwangere cavia's. Cavia's kunnen niet tegen temperaturen van boven de 32 graden Celsius en als ze daar wel aan worden blootgesteld, kunnen ze ziek worden en sterven. Zwangere zeugen kunnen een miskraam krijgen als ze slechts één uur per dag aan een temperatuur van 32 graden Celsius zijn blootgesteld - laat staan de hele dag!
Een infectie met salmonella of streptokokken kan voor een miskraam zorgen, evenals een infectie met Bordetella bronchiseptica; dit is een bacterie die bij katten niesziekte en bij honden kennelhoest kan veroorzaken.
Zwangerschapssuiker kan ook een mogelijke oorzaak zijn.
Een miskraam kan ook optreden als meer zwangere zeugjes bij elkaar zitten. Als één zeug bevalt, zullen de andere zeugjes haar gaan helpen met het schoonmaken van de jongen en het opeten van de placenta's. In placenta's zit het hormoon oxytocin dat weeën opwekt. Het kan dus gebeuren dat door het eten van de placenta er weeën worden opgewekt. Dat het schoonmaken van de jongen van een andere zeug tot een voortijdige bevalling leiden, is niet bewezen.
top
Resorptie
Resorptie betekent letterlijk opslorping of opzuiging. Het lichaam van de zeug absorbeert de foetussen zodat de energie daarvan weer ter beschikking staat van de zeug.
Symptomen
Het kan goed zijn dat je niet eens merkt dat de zeug de foetussen absorbeert en dit is het geval indien je nog niet wist dat de zeug zwanger was. Indien de zeug in de laatste fase van de zwangerschap is, kan resorptie ook op treden, maar dit zal dan wel gepaard gaan met ziekteverschijnselen of het resulteert uiteindelijk alsnog in een miskraam.
Behandeling
Als de zeug eenmaal de foetussen begint te absorberen valt daar niets tegen te doen. Als de zeug ziek is, dient ze uiteraard te worden behandeld. Verwijdering van de foetussen is dan de enige optie.
Preventie
Vermijdt stress. Stress kan ervoor zorgen dat de eierstokken niet goed functioneren. Hetzelfde geldt als de zeug in een slechte conditie is door ziekte of slechte voeding.
top
Schurft
Symptomen
Schuft wordt uitgebreid besproken op de pagina Ziektes R-S.
Behandeling
Alle behandelingen zijn stressvol voor de zwangere cavia, maar het is altijd te adviseren om haar toch te behandelen. Zwangere cavia's werpen namelijk vrijwel altijd te vroeg als ze schurft heeft. De jongen worden, als ze levensvatbaar zijn, ook besmet.
Preventie
Een goede conditie en een hoge weerstand is de beste preventie.
top
Toxoplasmose (Kattenziekte)
De kattenziekte wordt veroorzaakt door de parasiet Toxoplasmose gondii. Als de parasiet in een kat zit, produceert hij miljoenen toxoplasma-kysten. Dat zijn omhulsels die de parasiet, die er in zit, beschermen. Door het omhulsel kan hij lange tijd overleven, bijvoorbeeld in de grond, waar hij terechtkomt via de uitwerpselen van de kat. Tuinieren op besmette grond of het eten van producten afkomstig van besmette grond kan er voor zorgen dat de parasiet het lichaam binnenkomt. Het verschonen van de kattenbak ook.
Symptomen
Eenmaal in het lichaam van de cavia veroorzaakt de parasiet de kattenziekte; de parasiet nestelt zich in de spieren, de hersens, het hart en de ogen en veroorzaakt een algeheel beeld van ziekzijn. Als een zwangere cavia besmet raakt, wordt niet alleen de zeug ziek, maar de foetussen kunnen afwijkingen aan zenuwstelsel en ogen oplopen. De zeug kan vaginale bloedingen vertonen en ze kan een miskraam krijgen.
Behandeling
Direct naar de dierenarts! Toxoplasmose komt echter niet vaak voor bij cavia's.
Preventie
Indien je zelf tuiniert en daar je cavia van voert is het belangrijk dat er geen toxoplasmose in de grond zit. De parasiet kan van groenten worden verwijderd door goed te wassen. Beter is het om alleen voer te geven waarvan je zeker weet dat het niet besmet is.
Als je katten hebt, dien je na het verschonen van de kattenbak eerst goed je handen te wassen voor je een cavia aanraakt, hun voer of de hokken aanraakt.
top
Vroeggeboorte
Een vroeggeboorte is het verliezen van de foetussen tussen dag 50 en dag 59.
Symptomen
Een vroeggeboorte hoeft niet per definitie slecht af te lopen. Een bevalling op dag 59 kan het resultaat zijn van een heel groot nest. Grote nesten worden immers eerder geboren dan kleine nestjes en het kan dus zijn dat het een normale bevalling is.
Te vroeg geboren jongen zijn te herkennen aan hun formaat; ze zijn heel klein. Ze zijn ook heel zwak en zullen het waarschijnlijk niet overleven. Het kan zijn dat ze een paar dagen of een week leven en dan alsnog sterven. Hun haar is altijd heel kort en het voelt heel zacht aan en de nagels zijn meestal wit.
Als het een normale, hoewel vroege, bevaling is, zal de zeug in orde zijn, maar het kan ook zijn dat ze er ziek van wordt.
Behandeling
Als het gaat om een bevalling van een heel groot nest, is het zaak om zowel de jongen als de moeder bij te voeden. Aan een groot nest kan de zeug overlijden omdat ze haar letterlijk leeg kunnen zuigen: ze kan dan de grote vraag van de jongen naar voedsel (melk) niet bijhouden.
Preventie
Vroeggeboortes kunnen diverse oorzaken hebben:
- De zeug is te jong (jonger dan vijf maanden).
- De zeug heeft een slechte gezondheid.
- Stress.
- Veel jongen of te veel jongen voor de zeug; een kleine zeug heeft minder ruimte voor jongen dan een grote zeug. Indien de beer fors was en de zeug niet, kan dit voor problemen zorgen.
Soms ook is er geen oorzaak te vinden. Als de zeug tot twee keer aan toe een vroeggeboorte heeft gehad zonder aanwijsbare oorzaak is het verstandig haar niet meer zwanger te laten worden.
top
Vruchtwaterverlies
Symptomen
Vruchtwaterverlies op het moment dat de bevalling nog niet gewenst is, zorgt ervoor dat het zeugje opeens haar omvang kwijtraakt. Dit kan zo'n verschil in omvang zijn dat het lijkt alsof ze opeens niet meer zwanger is. Als de geboorte niet doorzet, overlijden de ongeboren jongen en de zeug overlijdt aan acute bloedvergiftiging.
Behandeling
Het verlies van vruchtwater zonder dat de bevalling er op volgt, lijdt vrijwel altijd tot de dood van zowel zeug als jongen. Direct naar de dierenarts is dan ook een vereiste.
Preventie
Er is geen oorzaak bekend, maar wat altijd van belang is stress te vermijden en ervoor te zorgen dat de zeug in topconditie is en alle omgevingsfactoren in orde zijn.
top
Zwangerschapssuiker
Zwangerschapssuiker ontstaat doordat bepaalde hormonen tijdens de zwangerschap de aanmaak van insuline afremmen. Insuline is nodig om suiker af te breken; het suiker krijgt de cavia binnen via zijn voedsel. Normaalgesproken reageert het lichaam op het ontbreken van insuline door meer insuline aan te maken, maar bij zwangerschapssuiker gebeurt dat niet en blijft er suiker 'over' waardoor het suikergehalte in het bloed te hoog wordt. De jongen krijgen derhalve een grote hoeveelheid suiker binnen en zij zullen extra insuline gaan produceren om de suiker te verwerken. Vervolgens wordt de suiker omgezet in vet en dit vet wordt in de weefsels van de jongen afgezet. Het gevolg is dat ze veel sneller groeien en ook veel groter en zwaarder worden (wel tot 2,5 maal het formaat, de omvang en het gewicht van een normaal jong). Dit levert complicaties op bij de bevalling.
Een te hoge bloedsuikerspiegel kan daarnaast ook nog eens zorgen voor infecties van de baarmoeder, de baarmoederhals, de nieren en/of de blaas.
Symptomen
Als de zeug opeens overmatig veel water drinkt, heel veel plast en/of een kont heeft die steeds nat is, zou ze zwangerschapssuiker kunnen hebben.
Behandeling
Zwangerschapssuiker kan ervoor zorgen dat de bevalling later dan gebruikelijk komt. Een dracht van 79 dagen is dan geen uitzondering. Omdat de jongen heel groot kunnen worden, kunnen er problemen optreden tijdens de bevalling en de zeug kan zelfs sterven; een keizersnee kan dan ook noodzakelijk zijn. Je dient altijd advies te vragen aan de dierenarts als de zeug meer dan 72 dagen zwanger is.
Preventie
Omdat niet bekend is waarom het lichaam soms geen extra insuline aanmaakt tijdens de zwangerschap is er niet echt iets dat je kan doen, behalve natuurlijk alles uitsluiten wat niet goed voor de zeug is.
Als een zeugje zwangerschapssuiker heeft gehad en de bevalling heeft overleeft, is de kans dat ze later diabetes krijgt groter. En de kans dat ze bij een volgende zwangerschap weer zwangerschapssuiker krijgt is 90%. Het is dan ook beter om haar niet meer zwanger te laten worden.
top
Zwangerschapsvergiftiging
Zwangerschapsvergiftiging kan altijd optreden bij een zwangerschap, maar het komt beduidend vaker voor indien de zeug een te hoge bloeddruk heeft, bijvoorbeeld door stress of als ze suikerziekte heeft. Ook bij oudere zeugenkomt het relatief gezien vaker voor. Er zijn ook aanwijzingen dat het meer voorkomt bij zeugen die een grote worp hebben (zes of meer jongen). Een zwangerschapsvergiftiging is een ernstige ziekte die snel dodelijk kan zijn. Als de zeug het wel redt, kan de zwangerschapsvergiftiging zorgen voor groeiachterstanden en lever- en nierbeschadigingen bij de jongen.
Symptomen
De symptomen treden abrupt en onverwachts op: het ene moment is er nog niets aan de hand, het volgende moment is de zeug ziek.
Het zeugje is lusteloos, zit stil in een hoekje, haar vacht ziet er rommelig uit en/of haar haren staan recht overeind en ze eet niet of nauwelijks. Ze geeft een zieke, slome of stille indruk. Misselijkheid en duizeligheid, pijn in buik en hoofd, moeilijk zien en vocht vasthouden zijn ook mogelijke symtpomen. Bovendien kan ze overvloedig kwijlen en haar adem kan onfris ruiken. Deze riekende adem komt voort uit het feit dat ze aan ketose leidt. Bij verder verloop van de ziekte treden er spiertrekkingen en spasmes op. De lever vervet, verkleurt geel en wordt groter, het bloed vervet en de bijnieren beginnen te bloeden waarop de dood intreedt.
Bij een bepaald soort zwangerschapsvergiftiging kunnen ook stuipen optreden die op epilepsie lijken.
Behandeling
In een vroeg stadium kan de zeug met succes behandeld worden, maar het is van belang dat je er zo vroeg mogelijk bij bent. In een later stadum vermindert de kans op herstel heel snel terwijl in het laatste stadium genezing niet meer mogelijk is.
Oorzaak
Stress is een mogelijke factor bij het ontstaan van zwangerschapsvergiftiging; door de stress stop de zeug met eten waardoor ketose optreedt. Ook als het zeugje te dik is, is de kans op zwangerschapsvergiftiging groter want als de zeug stopt met eten en ze is te dik, zal ze haar vetreserves aanspreken waardoor ketose ontstaat. Zeugjes die niet te dik zijn spreken daarentegen hun eiwitreserves aan als ze stoppen met eten en vermijden zo ketose.
Je vermijdt vetzucht door geen snoep te geven en door ruim voldoende groenvoer en hooi te geven. Op de pagina Menu staat aangegeven wat het juiste menu voor een cavia is. Op de pagina Te dik? vind je informatie over te dikke cavia's en over te dikke zwangere cavia's.
Preventie
Vermijdt alle vormen van stress. Zorg dat het zeugje niet te dik is als ze in verwachting raakt.
Er zijn aanwijzigingen dat een verminderde hoeveelheid calcium in het bloed kan bijdragen tot zwangerschapsvergiftiging; het geven van calcium in de laatste week van de zwangerschap en de eerste week na de bevalling zou dit dan kunnen voorkomen. Calcium zit onder andere in wortel en in waterkers.
Wat ook van belang is om ketose te voorkomen is haar iedere dag wat suiker te geven. Uiteraard niet de gewone suiker, want die maakt dik, maar een stuk fruit of een puur natuur sap van fruit. Vooral appel en cranberry zijn goed. Geef geen citrusvruchten.
Omdat het zo moeilijk is zelf vast te stellen wat er aan de hand is voor het (bijna) te laat is, dien je er nauwlettend op toe te zien dat ze blijft eten. Zodra ze een halve dag niet heeft gegeten ondanks dat je lekkere hapjes voor haar neerzette en haar trachtte over te halen om te eten, dien je aktie te ondernemen. Ook als ze wel eet maar op de een of andere manier niet meer het zeugje is dat jij kent qua gedrag, dien je in te grijpen. Het is soms alleen maar een vaag idee dat je hebt, het idee dat er 'iets' anders is, maar het zijn juist díe signalen waar je alert op moet zijn. Als jij vindt dat jouw cavia anders is, ook al kan je niet uitleggen waarom of hoe of in welk opzicht, dan kan je er bijna van overtuigd zijn dat er dan ook inderdaad iets aan de hand is want je vangt juist die signalen op omdat je jouw cavia zo goed kent. Naar de dierenarts is dan ook het enige juiste.
top
Ziekten die niet zwangerschapsgerelateerd zijn
Het kan altijd gebeuren dat de cavia ziek wordt als ze zwanger is. Sommige ziektes hebben specifiek met de zwangerschap te maken, dat wil zeggen dat een cavia de ziekte alleen maar kan krijgen als ze zwanger is of dat er dan een verhoogd risico bestaat op het oplopen van de ziekte, maar er zijn natuurlijk legio ziekten die iedere cavia kan krijgen die niets met een zwangerschap te maken hebben. Als de zeug ziek wordt, dien je altijd zo snel mogelijk naar de dierenarts te gaan. Niet alleen gaat het nu ook om het leven van de jongen, maar bovendien kan de zeug minder hebben, juist omdat ze zwanger is. Ziektes kunnen ook een sneller verloop hebben en dat houdt in dat er niet zoveel tijd verstrijkt voor de zeug echt heel erg ziek is. Het 'even aankijken' is dan ook geen optie bij een zwangere zeug, simpelweg omdat daar geen tijd voor is. Als je die tijd wel neemt, is de kans groot dat de zeug al dood is.
Bij de dierenarts
Meldt altijd dat de zeug zwanger is. Zeg het ook als je vermoedt dat de zwanger is. Ga overigens niet alleen af op het oordeel van de dierenarts. Een van mijn zeugjes werd eens onderzocht door een dierenarts en die concludeerde dat de zeug absoluut niet zwanger was. Dat was op een maandag en de vrijdag erna voelde ik de jongen bewegen en drie weken later beviel ze.
Je dient te melden dat de zeug zwanger is of dat je vermoedt dat de zeug zwanger is zodat de dierenarts weet of bepaalde medicijnen niet gebruikt mogen worden omdat dat schadelijk voor de jongen kan zijn.
Zelfzorgmiddelen
Er zijn een aantal zelfzorgmiddelen die gebruikt kunnen worden bij een aantal aandoeningen en ziektes die cavia's kunnen hebben. Maar als je zeugje zwanger is, ga dan niet zelf lopen dokteren maar ga naar de dierenarts. Zelfs als het er onschuldig uitziet of als het iets is dat je voorheen wel succesvol behandeld hebt, is het altijd te adviseren om dat deze keer niet te doen maar om de hulp van een dierenarts in te roepen. Doe dit zoveel mogelijk telefonisch zodat ze niet de stress van het vervoer heeft - als het niet anders kan, dien je uiteraard daar wel voor te kiezen. Het is dan ook altijd een afweging die je moet maken. Een zwanger zeugje heeft een ten dele ander metabolisme en lichamelijke reacties op medicijnen kunnen heel anders zijn dan wanneer ze niet zwanger is. Bovendien zijn er nu ook de ongeboren jongen waar je rekening mee moet houden.
|
home