Let op!  Ik ben geen dierenarts; ik heb mijn kennis van de opleidingen die ik heb gevolgd, van mijn eigen en van andermans ervaringen en uit literatuur. De informatie op deze pagina's is geen vervanging voor een bezoek aan de dierenarts!
Kijk voor het overzicht van dierenartsen (ook voor spoed en 24/7 bereikbaar) en hoe je weet of iemand verstand van cavia's heeft bovenaan op de pagina Ziektesindex.


Pagina's over ziektes:

Ziektes op deze pagina:
Castratie (pagina Castratie en Foto's/uitleg)
Cataract (staar: grijze staar)
Coccidiose
Coprofagie (keutels eten)
Cushing (ziekte van Cushing/syndroom van Cushing)
Cysteuze ovaria  (ovariumcystes)
Cystitis (blaasontsteking)
Darmprolaps (darmverzakking)
Darmverzakking (darmprolaps)
Demodex
Diabetes mellitus (suikerziekte)
Diarree
Dik: te dik (pagina Te dik)
Doodsoorzaak
Dracht: alles over de dracht (pagina Zwangerschap)
Dracht: problemen tijdens de dracht (pagina Zwangerschapsziektes)
Dystocia (weeënzwakte - pagina Complicaties Bevalling)
Dwangvoederen

Castratie
Alles over castratie staat op de pagina Castratie en de pagina Foto's/uitleg.

top

terug naar Ziektes Index

Coccidiose
Dit is een parasitaire ziekte. Coccidiose zijn darmparasieten. Zij leggen eitjes, de zogenaamde oöcysten, die via de ontlasting worden uitgescheiden.
Een cavia krijgt die eitjes binnen door het eten van besmet voer of door buiten rond te scharrelen waar de eitjes liggen. Omdat een cavia aan coprofagie doet (het eten van de eigen ontlasting), herbesmet een cavia zichzelf steeds weer. En jonkies eten de keutels van hun moeder en zieke cavia’s of cavia’s die op de een of andere manier onvoldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgen, eten de keutels van andere cavia's, waardoor de besmetting zich verspreidt.

Als de eitjes eenmaal in de maag en darmen zijn aangekomen, gaan de eitjes open en komen de darmparasieten, de coccidiën, vrij. Ze beschadigen de darmwand en de darmslijmvliezen door hiervan te eten en zich er in te nestelen. Ze kunnen zich zowel ongeslachtelijke (zonder sex) als geslachtelijk (met sex) voortplanten en vermeerderen zich heel snel.
De cavia krijgt last van diarree waar bloed in kan zitten. Hierdoor treedt vochtverlies, vermagering, uitdroging en slapte op. De cavia is dan ook duidelijk ziek.

Omdat coccidiose makkelijk verspreidt kan worden, dient de zieke cavia apart gezet te worden. Zijn er meerdere cavia's ziek dan dienen ze allemaal apart gezet te worden zodat ze niet elkaar weer kunnen besmetten.
Alle kooien en de omgeving (ren en dergelijke) dienen ontsmet te worden en mogen minimaal twee weken niet worden gebruikt.

top

terug naar Ziektes Index

Coprofagie/nachtkeutels/ontlasting eten
Dit is geen ziekte, maar natuurlijk gedrag bij de cavia. Coprofagie is het opeten van de eigen ontlasting, en dan met name van de keuteltjes die 's nachts gemaakt zijn. Deze keutels zijn zachter dan de normale ontlasting en soms ook lichter van kleur.
Dat dit gedrag bij cavia's voorkomt, komt door hun darmstelsel. In de darm dient cellulose (dat in alle planten zit en dat voor stevigheid zorgt) omgezet te worden tot voedingsstoffen die door het lichaam kunnen worden opgenomen.
Maar in de dikke darm zijn geen bacteriën aanwezig die dit kunnen. In het zogenaamde caecum zijn echter wel bacteriën aanwezig die dit kunnen.  Het caecum is een zakvormig aanhangsel dat ongeveer op de plek zit waar bij mensen de blinde darm zit.
Bij mensen heeft de dikke darm eigenlijk geen functie meer, maar bij cavia's heeft het caecum wel degelijk een functie. Als de cellulose door de darm is omgezet in bepaalde voedingsstoffen, verlaten deze stoffen het lichaam via de ontlasting. Als de cavia deze ontlasting opeet, komen die stoffen weer terug in de dikke darm. Omdat de stoffen nu zijn 'voorverteerd' kunnen ze dit keer wel door de dikke darm worden omgezet in stoffen die door het lichaam kunnen worden opgenomen. Je zou dus kunnen zeggen dat de cavia niet in één keer zijn voedsel kan verteren en het daarom nog een tweede keer moet doen - en dat kan alleen maar door de ontlasting op te eten.
Jonkies eten de keutels van hun moeder om zo hun weerstand op te bouwen. Zieke cavia's eten graag de keutels van gezonde cavia's omdat ze zo aan hun vitaminen en mineralen komen. Cavia's die diarree hebben, kunnen geen nachtkeutels aanmaken en willen daarom ook graag keutels van gezonde cavia's eten.
Je dient er altijd rekening met te houden, dat als een cavia ziek is, hij een tekort kan krijgen aan de stoffen die hij normaalgesproken via zijn nachtkeutels naar binnen krijgt. Daarom dien je zieke cavia's die geen nachtkeutels produceren, vitaminen en mineralen te geven en dan vooral vitamine B-complex.

top

terug naar Ziektes Index

Darmprolaps (darmverzakking)
Bij een darmprolaps verzakken de darmen. Dit kan gebeuren als de cavia gedurende langere tijd hevig zit te persen om keutels of urine naar buiten te krijgen. De cavia kan zo hard persen dat hij daardoor zijn darmen naar buiten perst.
Dit kan de cavia doen bij een blaasonsteking, bij verstopping maar ook bij andere aandoeningen waarbij de cavia het idee heeft dat hij lang en hard moet persen omdat er iets niet goed of normaal werkt, zoals een buikoperatie.
Het nadeel is dat als de cavia eenmaal gewend is aan het idee dat hij dat moet doen, hij dat ook zal blijven doen als hij wel weer gewoon kan plassen of poepen.
Daarom, en ook omdat de oorzaak opgelost moet worden, moet je altijd naar de dierenarts gaan.


top

terug naar Ziektes Index

Demodex
Demodex is een vorm van schurft en staat op de pagina Ziektes R-S onder Schurft.

top

terug naar Ziektes Index

Diabetes mellitus (suikerziekte)
Diabetes mellitus of suikerziekte is een ontregeling van de bloedsuikerspiegel. Het lichaam kan bij suikerziekte geen of te weinig insuline meer aanmaken.
Dit insuline is van belang voor het op peil houden van de bloedsuikerspiegel.
Ieder lichaam heeft namelijk energie nodig om te kunnen functioneren. En die energie krijgt het lichaam uit glucose (een suiker) die het lichaam haalt uit het voedsel dat het naar binnen krijgt.

Dus de cavia eet andijvie en hardvoer en haalt daar glucose uit om zo het lichaam te kunnen voorzien van energie. Nu kan het zo zijn dat hij de ene keer iets eet waar veel glucoce in zit terwijl hij de andere keer wat minder naar binnen krijgt. Dat maakt niets uit, want dat wordt geregeld door de bloedsuikerspiegel; die zorgt ervoor dat er precies genoeg glucose in het bloed zit; niet te veel en niet te weinig.
En dat wordt geregeld door de insuline.

Maar bij suikerziekte is dit systeem ontregeld. Het gevolg is dat er te veel glucose in het bloed zit. De cavia gaat daardoor heel veel drinken omdat het lichaam op die manier probeert het te veel aan glucose uit het bloed te krijgen. En de cavia is heel erg moe omdat het lichaam dus geen glucose kan verwerken en dus zo ook geen energie kan krijgen.

Symptomen van suikerziekte kunnen zijn: veel drinken, veel plassen, een kont die altijd nat is, infecties van de blaas/urineleider, een snelle vorming van staar, gewichtsverlies en vermagering ondanks het feit dat er veel gegeten wordt. Omdat staar kan optreden bij een cavia die aan suikerziekte lijdt, is het van belang om als een cavia staar heeft, na te gaan of suikerziekte de oorzaak hiervan is.

De dierenarts kan vaststellen of het om suikerziekte gaat. Door middel van een bloedonderzoek kan worden vastgesteld of het om suikerziekte gaat. Dit wordt gedaan met eenzelfde apparaat dat voor mensen wordt gebruikt om vast te stellen of het om suikerziekte gaat. Het suikerniveau moet bij cavia's tussen de 2.8 - 6,6 mmol/l liggen. Ligt het hierboven, dan is er sprake van suikerziekte.
De mmol/l is een manier om aan te geven hoe hoog het glucosegehalte in het bloed is; mmol staat voor millimoles en l staat voor liter. (5 mmol/l wil zeggen: 5 millimoles per liter.) Wat er gedaan wordt bij de glucosebepaling in het bloed, is nagaan hoeveel moleculen er aanwezig zijn in het bloed. En dat aantal moleculen wordt aangegeven door mmol.
De mmol/l is de standaardmanier om het glucosegehalte in het bloed aan te geven.

De cavia kan dan caninsulin krijgen; een medicijn dat ondermeer op het gewicht wordt afgestemd. Dit medicijn moet met een injectiespuit onder de huid ingespoten worden. De dierenarts zal voordoen hoe je dat moet doen. Je moet er wel rekening mee houden dat je dat dus zelf moet doen en dat de rest van je cavia's leven.
Ook het menu moet aangepast worden. Van hardvoer stijgt het suikerniveau heel erg, dus de cavia mag maar een afgepaste hoeveelheid hardvoer en niet meer (per dag ongeveer 30 gram).

Als het suikerniveau niet goed is, kan de cavia een hyper of een hypo krijgen.
Hyper is een afkorting van hyperglycaemie en hypo van hypoglycaemie. Bij een hyper is de bloedsuikerspiegel te hoog en bij een hypo is deze te laag.
Bij een hyper zijn de symptomen: slaperig, moe, sloom, veel plassen, veel drinken.
Bij een hypo zijn de symptomen: veel eten, honger, duizelig, trillen, slecht zien.

Ook moet je er rekening mee houden dat de cavia zich mogelijk niet meer zo goed kan verzorgen en dat je hem dus regelmatig moet schoonmaken, en dan voornamelijk de kont en de nagels.

Een ander gevolg kan zijn dat de cavia wondjes krijgt die niet over willen gaan. Bij diabetes is er namelijk sprake van een verminderde bloedsomloop en uitval van bepaalde zenuwen. Vooral de voeten hebben hier last van omdat zij immers aan de uiteinden van het lichaam zitten. Doordat de zenuwen aangetast raken, heeft de cavia minder of geen pijn als er een wondje aan de voet ontstaat. Doordat de bloedsomloop niet goed is, geneest de wond niet. Omdat de wond dus langer dan normaal open is, kan hij makkelijk geïnfecteerd raken met bacteriën.
Hierdoor kan ondermeer een bumblefoot ontstaan; een zwerende wond die soms bloedt en soms dicht is en die niet overgaat. Meer informatie over Bumblefoot (pododermatitis) op pagina Ziektes A-B.

top

terug naar Ziektes Index

Diarree

Diarree kan een aantal oorzaken hebben:
- voedsel dat niet goed is: bedorven, beschimmeld, bevroren, bevroren en weer ontdooid, giftig en/of een combinatie;
- bedorven of oud water;
- verandering van voedsel;
- plotselinge verandering in temperatuur;
- een ziekte: een infectie, een onsteking, een virus, wormen;
- antibiotica;
- te veel voedsel van een bepaalde soort, zoals watermeloen;
- overgevoeligheid voor bepaald voedsel;
- problemen met het gebit.

Zie ook Buikloop op de pagina Ziektes A-B en Enteritis op de pagina Ziektes E-F.
Als een zeug net bevallen is, kan ze ook diarree krijgen; zie ook de pagina Complicaties bevalling.

Soorten diarree
Er zijn soorten diarree; je hebt plakpoep, diarree en spuitdiarree.
Plakpoep is als de vorm uit de keutels is en ze vastplakken tot een vormeloze massa. Dat kan aan de kont vastplakken, half in de kont zitten en/of aan het hooi vastplakken.
Diarree is vloeibare poep. De diarree kan vrij dun zijn of vrij dik, met of zonder vaste stukjes of brokjes er nog in en het kan in kleur variëren.
Spuitdiarree is heel dunne, bijna waterachtige diarree. Spuitdiarree hoeft er niet letterlijk uit te spuiten; het kan er ook uit druppen of uit vloeien. Het is de gevaarlijkste vorm omdat de cavia hierdoor binnen een dag uitgedroogd kan zijn.

Slecht voedsel
Als het voer de oorzaak is, is de diarree van korte duur. Het voer kan beschimmeld, bedorven of bevroren (of bevroren en dan weer ontdooid) zijn, maar het kan ook zijn dat de cavia voer is gegeven waar hij nog niet aan gewend is, zoals een nieuw soort hardvoer. Het kan ook zijn dat te veel van hetzelfde groenvoer is gegeven, bijvoorbeeld kool (vooral jonge cavia’s kunnen dan last van hun darmen krijgen) of dat hetzelfde soort groenvoer te lang achter elkaar is gegeven. Het voer dat de aanleiding heeft gegeven tot de diarree moet uit de kooi worden gehaald. Als het gaat om een nieuw soort hardvoer is het het beste dit te mengen met het oude voer zodat de cavia er langzaam aan kan wennen. Gaat het om bedorven voer, dan is het geven van goed voer natuurlijk de oplossing. Als hetzelfde soort groenvoer te lang achter elkaar is gegeven of als er van een soort te veel is gegeven, dan moet er afwisseling worden aangebracht in het groenvoer. De diarree zal bij deze maatregelen vanzelf over gaan, maar het is wel zinnig om de cavia veel hooi te geven en opletten met zeer vochtrijk voedsel tot de diarree over is.

Slecht voedsel is: bedorven groenvoer, bevroren groenvoer, groenvoer dat bevroren en weer ontdooid is, rottend groenvoer, groenvoer dat zuur of bedorven ruikt, oud hooi, nat hooi, vochtig hooi, hooi dat beschimmeld is, hooi dat zuur of bedorven ruikt, oud hardvoer, nat hardvoer, klonterig hardvoer, slappe wortels, rottende wortels… kortom, alles wat niet fris en vers is, is slecht voedsel.


Water
Water kan ook de oorzaak zijn van de diarree. Als het water niet vers is of te lang staat, kunnen er zich bacteriën ontwikkelen. Vooral als de cavia zijn voedsel terugspuugt in het water en de zon op het water staat, is die kans groot. Als het water de oorzaak van de diarree is, dient het water direct ververst te worden. Het drinkbakje of drinkflesje moet grondig schoongemaakt en ontsmet worden.


Verandering van menu
Indien het menu van de cavia opeens verandert, kan dat reden zijn voor diarree of plakpoep. Ook indien de cavia nooit of te weining groenvoer heeft gehad (de arme ziel!) kan het geven van groenvoer diarree veroorzaken; bouw dat dus langzaam op.


Verandering in temperatuur
Een temperatuurverandering is op zich geen oorzaak voor diarree, maar als de cavia een verminderde weerstand is of er nog andere factoren spelen, kan dit wel de druppel zijn.


Een ziekte
Als een ziekte de oorzaak is van de diarree, moet de ziekte uiteraard behandeld worden. De darmen van een cavia kunnen door diverse bacteriën besmet worden, en het resultaat kan diarree of plakpoep zijn. Een bacteriële infectie moet altijd bestreden worden met het juiste medicijn, zoals antibioticum.


Antibioticum
Antibioticum kan diarree veroorzaken, ook bij cavia's die wel tegen antibioticum kunnen. Cavia's die niet tegen antibioticum kunnen, kunnen nog meer symptomen vertonen dan alleen diaree. Diarree hoeft echter geen symptoom te zijn als een cavia niet tegen antibioticum kan; er kunnen ook andere symptomen optreden zonder diarree.


Teveel voedsel van een bepaald soort
Bepaald voedsel kan diarree veroorzaken, zoals bijvoorbeeld watermeloen. De cavia moet hier dan wel gevoelig voor zijn, want gezonde cavia's kunnen daartegen.


Overgevoeligheid
Er zijn cavia's die overgevoelig zijn voor een bepaald soort voedsel. Daar krijgen ze dan diarree van. Het is te vergelijken met een soort allergie. Voedselsoorten die eerder problemen geven dan andere, zijn zeer vochtrijk voedsel en voedsel dat gas vormt.


Gebitsproblemen
Als een cavia last heeft van zijn tanden of kiezen, dan kan hij niet meer op de normale manier eten en dat heeft invloed op zijn darmen. Ook als hij genoeg naar binnen krijgt, zal hij anders kauwen en daardoor komt het voedsel in een andere samenhang (bijvoorbeeld grotere stukjes of niet goed gekauwde stukjes) in de maag terecht. Dit kan voor diarree of plakpoep zorgen.


Norit
Je kan altijd norit geven. Norit bestaat uit verkoolde plantenresten. Als je een stuk hout laat verbranden is dat wat je overhoudt aan verkoolde resten, dat waar Norit uit bestaat. Natuurlijk is Norit wel veel zuiverder! Een stuk verkoold hout geven is dan ook een slecht idee; Norit bestaat uit actieve kool, wat inhoudt dat het schadelijke stoffen goed opneemt.
Norit is dus geen diarreeremmer. De diarree stopt er niet door, maar indien de diarree wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld een vergiftiging of het eten van bedorven voedsel, worden de schadelijke stoffen door Norit opgenomen. Ze verlaten dan het lichaam met de poep en kunnen zo geen verdere schade meer aanrichten in het lichaam.
Je kan 2 Norit-tabletten per keer geven, tot 6 per dag. Te veel Norit kan tot verstopping leiden.
Je geeft de Norit door een tabletje fijn te stampen, te vermengen met water en het dan via een spuitje (zonder naald) aan de cavia in de mond te geven. Omdat Norit erg fijn is en het daardoor lastig kan zijn te verwerken, kun je het mengen met iets anders (bijvoorbeeld fijngestampte korrels hardvoer).


Anti-bioticum
Als je cavia anti-bioticum krijgt, geef hem dan ook een pro-bioticum. Anti-bioticum zorgt ervoor dat de bacteriën doodgaan, maar dat houdt in dat zowel de slechte bacteriën als de goede bacteriën doodgaan. Dit kan ervoor zorgen dat de darmfunctie minder wordt en als die minder wordt, wordt de weerstand van de cavia minder en aan darmklachten kan een cavia uiteindelijk sterven.
Pro-bioticum zorgt ervoor dat de goede bacteriënstammen in stand worden gehouden of worden aangevuld zodat de darmwerking zo goed mogelijk blijft.
Een andere mogelijkheid is om een verse keutel van een gezonde cavia te geven. Kijk hiervoor op de pagina Keutels.


Voeding en vocht
Als de cavia diarree of plakpoep heeft, moet hij vooral veel vezels naar binnen krijgen. Vezels nemen namelijk vocht op. Hooi is het beste.
Ga niet zijn menu compleet omgooien, want juist dat kan voor diarree zorgen. Soms krijg je nog wel het advies om even geen groenvoer te geven, maar het is gebleken dat dit heel slecht is. Cavia's  hebben juist groenvoer nodig voor een goede darmwerking en ze hebben ook vocht nodig; geen water, maar groenvoervocht, dus vocht dat in groenten zit. Cavia's zijn bovendien gevoelig voor plotselingen veranderingen in hun menu, en dat wil je nu juist voorkomen als je cavia diarree geeft. Geef hem daarom gewoon zijn normale menu inclusief groenvoer, maar geef hem dan meer van het groenvoer waar niet zo heel veel vocht in zit en juist niet het groenvoer waar heel veel vocht in zit.
En daarnaast heel veel hooi.
Appel en banaan mogen gegegeven worden bij plakpoep maar niet bij diarree.
De cavia moet ook voldoende vocht naar binnen krijgen omdat je door diarree erg snel uitdroogt; indien hij niet genoeg groenvoer eet, kun je hem groentesap geven.

top

terug naar Ziektes Index

Doodsoorzaak
Als je niet weet waaraan je cavia gestorven is, maar je wil dat wel weten, dan kan je aan de dierenarts vragen of hij een autopsie wil doen. Bij een autopsie opent de dierenarts het lijkje en onderzoekt de organen om vast te stellen wat de doodsoorzaak was. Als de dierenarts het niet wil of kan doen, kan je altijd terecht bij de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. De Dierenarts verwijst je dan door.

top

terug naar Ziektes Index

Dwangvoederen
Dwangvoederen is geen ziekte, maar juist een middel om te proberen een cavia in leven te houden.
Als een cavia niet eet, moet eerst de oorzaak worden vastgesteld. Meestal is dat een ziekte of een kwestie van te lange tanden/kiezen. Als de oorzaak is verholpen, maar de cavia niet uit zichzelf begint te eten, moet dwangvoederen worden toegepast.

Hoe dwangvoeder je?
Je dient de cavia op schoot te nemen, of voor je op tafel te zetten op een zachte ondergrond. Met de ene hand open je het bekje voorzichtig een beetje en met de andere hand breng je het spuitje voorzichtig in. Het beste is om het spuitje tussen de kiezen van de cavia te krijgen; vaak bijt de cavia dan op het spuitje en houdt het zo vast. Dan spuit je heel langzaam het voer in het bekkie. Vooral niet te snel, want anders verslikt de cavia zich of stikt hij bijna in het voer dat in zijn keel komt.  Let erop dat de cavia het doorslikt voor je meer voer inspuit. Sommige cavia's gaan eerst kauwen op het voer voor ze het doorslikken.

Hoeveelheden
Als je uitgaat van een spuitje van 1 ml (mililiter) dan dien je per keer tussen de 5-10 spuitjes te voeren. Voer minimaal vijf keer per dag. Beter is altijd meer, maar dit hangt van de cavia af. Soms ook wil de cavia helemaal niet en dan moet je toch aandringen dat hij dooreet, want als hij zelf niets eet is hij geheel afhankelijk van de dwangvoeding.

Bewaren
Je kan alle dwangvoeding twee tot drie dagen bewaren in de koelkast. Geef het echter NOOIT koud aan de cavia, dus nooit zó uit de koelkast, maar breng het altijd eerst op kamertemperatuur. Het mag best lauwig zijn. Je kan dit doen door er wat heet water bij te doen of door het au bain-marie op te warmen. Au bain-marie is dat wat je op wilt warmen in een pan of kom met heet water te plaatsen. Op die manier wordt het opgewarmd zonder dat er water bij komt.

Gepureerd groenvoer of sap van groenvoer
Het gezondste is verse groente. Je kan dit pureren, fijn stampen of door de sapcentrifuge doen zodat je sap krijgt. Dit sap kan je mengen met Science Recovery. Je kan ook gepureerde groente geven zolang dit maar in een spuitje past.

Fruithapje
Fruithapjes bestaan er in soorten en maten. Zo heb je Olvarit, maar ook andere merken voldoen prima. Je hebt ze in 250 gram, maar ook in 125 gram. Onthoud dat het product altijd aan een bewerking heeft bloot gestaan (anders kan het niet zo lang houdbaar zijn) en dat het daarom minder gezond is dan vers (gepureerd) groenvoer.
LET OP! Koop geen Baby's Eerste Hapje waar vlees inzit! Koop alleen maar 100% fruit- en groentehapjes.

Science Recovery
Science Recovery is een vezelrijke vloeibare voeding die in poedervorm komt. Je dient het dus wel nog aan te maken; dit kan met water of melk of koffiemelk (als je cavia tegen melk kan).
Science Recovery is vezelig, dus je kan geen spuitje met een kleine opening gebruiken. Als je een spuitje van 1 ml (mililiter) gebruikt, kan je het topje ervan af knippen; zo wordt de opening groot genoeg en kan het vezelige Science Recovery er toch doorheen.
Je kan de Science Recovery ook zeven, zodat het vezelige achterblijft. Het beste is dan om het aangemaakte spul even te laten staan zodat de voedingsstoffen goed in de vloeistof kunnen dringen. Als je het dan zeeft, blijven er zoveel mogelijk voedingsstoffen achter in de vloeistof.

Druivensuiker
Druivensuiker is een energieboost. Je kan een beetje geven door het dwangvoer dat je geeft.

Vitamine C
Vitamine C kan niet worden aangemaakt door de cavia. Daarom moet een cavia die wordt gedwangvoedert er voldoende van binnenkrijgen. Zie voor meer informatie over Vitamine C de pagina over Vitamine C.

Met dank aan Astrid voor de persoonlijke ervaring van een cavia met suikerziekte.